(ĐTĐ) – Theo nhiều nghiên cứu gần đây, thuốc chẹn beta (beta-blockers) – thuốc được sử dụng trong điều trị cao huyết áp và phòng ngừa bệnh tim mạch – có thể có một hiệu quả bất ngờ khác là tăng mật độ xương và giảm nguy cơ gãy xương.
Khoảng 1/3 dân số cao tuổi ở trong tình trạng cao huyết áp và khoảng 25% nữ trên 50 tuổi trong tình trạng loãng xương. Do đó, mối liên hệ giữa loãng xương và bệnh tim mạch mang một ý nghĩa lớn đến y tế cộng đồng.
Khám phá “đẹp nhất” cho ngành xương
Trong vài năm gần đây, thuốc chẹn beta lại được đề cập vì thuốc có ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe của xương. Nghiên cứu mới nhất của chúng tôi công bố trên tập san y khoa BONE cho thấy những người dùng thuốc chẹn beta (chủ yếu điều trị cao huyết áp) có mật độ xương cao hơn những người không dùng thuốc khoảng 5-10%. Quan trọng hơn, người dùng thuốc chẹn beta có nguy cơ gãy xương thấp hơn khoảng 50% so với người không dùng thuốc. Những kết quả này cũng phù hợp với những nghiên cứu trước đây trên chuột và người: thuốc chẹn beta có ảnh hưởng tốt đến xương. |
Bắt đầu từ thập niên 1970, thuốc chẹn beta được dùng cho điều trị cao huyết áp, và đến thập niên 1980 thì thuốc được xem là một liệu pháp ưu tiên cho điều trị cao huyết áp. Nhưng đến cuối thập niên 1990, một phân tích tổng hợp trên 16.000 bệnh nhân cho thấy thuốc chẹn beta tuy giảm huyết áp nhưng không có hiệu quả phòng chống các biến cố tim mạch như nhóm thuốc diuretics.
Tuy nhiên, cần phải nói thêm rằng ở những bệnh nhân có tiền sử suy tim hay nhồi máu cơ tim, thuốc chẹn beta có hiệu quả giảm các biến cố tim mạch. Mấy năm gần đây, thuốc chẹn beta tuy vẫn còn là thuốc điều trị cao huyết áp và bệnh tim mạch nhưng không phổ biến như 20 năm trước vì những quan tâm đến phản ứng phụ của thuốc.
Khoảng ba năm trước, qua một loạt nghiên cứu công bố trên các tập san Cell và Nature, một nhóm nghiên cứu của Đại học Columbia (New York, Mỹ) chứng minh rất thuyết phục rằng não cũng có vai trò kiểm soát sự chu chuyển của xương. Não điều khiển quy trình chuyển hóa của xương bằng cách kích hoạt một protein có tên là leptin. Leptin có nhiệm vụ kiểm soát các tế bào tạo xương bằng cách kích hoạt hệ thống thần kinh có tên là hệ thần kinh giao cảm (SNS – sympathtic nervous system hay ).
Chuột thiếu leptin (hay không có leptin) có mật độ xương tăng cao. Khi bơm leptin vào não thì mật độ xương trở lại bình thường. Khi chuột bị “loãng xương” được điều trị bằng cách chèn hệ SNS bằng thuốc chẹn beta thì xương của chúng tăng. Đó là một trong những khám phá hào hứng nhất và có thể nói là “đẹp nhất” trong ngành xương, một khám phá làm thay đổi suy nghĩ của nhiều người về mối liên hệ giữa xương và hệ thống thần kinh.
Propranolol – một loại thuốc chẹn beta
Chưa thể áp dụng cho bệnh nhân loãng xương
Những kết quả nghiên cứu trong vòng mười năm qua tuy có phần thiếu nhất quán nhưng xu hướng chung cho thấy thuốc chẹn beta có ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe của xương. Cần nói thêm rằng tỉ lệ giảm nguy cơ gãy xương của thuốc chẹn beta cũng tương đương các thuốc đặc trị cho bệnh loãng xương.
Do đó, câu hỏi đặt ra là thuốc chẹn beta sẽ được dùng cho điều trị loãng xương trong tương lai? Theo tôi, câu trả lời là chưa. Tất cả những nghiên cứu về thuốc chẹn beta và xương trong thời gian qua chỉ mới là những nghiên cứu cơ bản hoặc nghiên cứu quan sát, và dữ liệu từ những nghiên cứu này chưa đủ giá trị khoa học để áp dụng cho bệnh nhân loãng xương. Cần phải có thêm nghiên cứu lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên mới trả lời được câu hỏi trên. Nhưng những kết quả gần đây gợi ý một định hướng mới cho việc tìm hiểu mối liên hệ giữa não và xương, có thể dẫn đến một cuộc cách mạng trong việc điều trị bệnh loãng xương.
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
Như đề cập trên, thuốc chẹn beta được dùng khá phổ biến trong cộng đồng nên ảnh hưởng của thuốc đến loãng xương cũng có thể không nhỏ. Thật vậy, khoảng 20-30% người cao tuổi đang dùng thuốc chẹn beta. Họ cũng chính là những người có nguy cơ gãy xương cao. Thế nhưng vài năm gần đây người ta có xu hướng giảm dùng thuốc chẹn beta (vì có vài phản ứng phụ) và chuyển sang thuốc khác mới hơn. Nếu xu hướng này tiếp tục thì gánh nặng loãng xương ở người cao tuổi có thể tăng trong tương lai.
Dù sao đi nữa, những kết quả của chúng tôi nói lên rằng những người đang sử dụng thuốc chẹn beta có thể an tâm phần nào về nguy cơ gãy xương.
Nguồn Tuoitre.vn
Thông tin về y học chỉ mang tính tham khảo, bạn cần hỏi ý kiến của thầy thuốc trước khi áp dụng cho mình và người thân. Với mỗi người việc đáp ứng với các liệu trình điều trị là khác nhau tùy thuộc cơ địa bản thân !