Cơ xương khớp
Đặc điểm dịch khớp và các chế phẩm Acid Hyaluronic tiêm nội khớp điều trị thoái hóa
Th8
Synovial fluid features and intra articular injection agents in osteoarthritis treatment
Nguyễn Thị Ngọc Lan- Đại học Y Hà Nội (Nguyen Thi Ngoc Lan, MD, PhD- Hanoi Medical University)
Dịch khớp đóng một vai trò quan trọng để đảm bảo một khớp hoạt động tốt. Bình thường dịch khớp vô khuẩn; trong suốt, số lượng dịch tùy theo mỗi loại khớp và có độ nhớt nhất định. Ở người khỏe mạnh, dịch khớp gối có từ 2 đến 3 ml, nồng độ acid hyaluronic 2,5-3,5 mg/ml, trọng lượng phân tử từ 4-5 MDa, độ nhớt từ 4000-6000. Độ nhớt này được tạo (bởi acid hyaluronic -AH)- thành phần quan trọng nhất trong dịch khớp (được tế bào màng hoạt dịch tiết ra)
Khớp gối thoái hóa có số lượng dịch khớp tăng (5-20 ml), độ nhớt giảm (3000 -3800), nồng độ acid hyaluronic 0,8-2 mg/ml, trọng lượng phân tử 0,5-4 MDa. Độ nhớt dịch khớp giảm do AH bị giảm về số lượng và hư hỏng về mặt cấu trúc.
Bình thường, AH trong dịch khớp bao phủ bề mặt sụn khớp; nằm xen kẽ giữa các sợi collagen và proteoglycan, duy trì cấu trúc sụn bình thường, ngăn chặn mất proteoglycan khỏi chất căn bản sụn. Khi ta đi bộ, khớp vận động nhẹ, AH có tác dụng bôi trơn, các chuỗi phân tử tách xa, dàn đều, trải rộng. Khi vận động mạnh các chuỗi phân tử dồn ngắn lại để chịu lực, hấp thu. Đây là đặc tính lưu biến của AH chuyển từ trạng thái nhớt sang trạng thái đàn hồi nhằm bảo vệ sụn khỏi sự thoái hóa cơ học.
Như vậy, khi AH bị hư hỏng về mặt cấu trúc và chất lượng khiến độ bôi trơn giảm, khả năng hấp thụ lực giảm. Lớp phủ trên bề mặt khớp bị phá vỡ, sụn khớp chịu áp lực khi ta vận động; do tổn thương cơ học sụn khớp dần bị phá hủy. Khi sụn khớp không được bảo vệ dẫn đến tình trạng thoái hóa gia tăng của sụn khớp và đầu xương dưới sụn, phát triển gai xương tân tạo. Kèm theo màng hoạt dịch bị viêm gây tăng tiết dịch khớp kém chất lượng (là một trong những nguyên nhân gây đau); tạo vòng xoắn bệnh lý làm gia tăng tình trạng thoái hóa khớp.
AH tác dụng lên tế bào sụn khớp thông qua thụ thể glycoprotein CD44 trên bề mặt tế bào, làm tăng sinh tế bào sụn khớp, tăng tổng hợp glycosaminoglycan sunfat, tổng hợp collagen loại II và duy trì kiểu hình đã được xác định. Tác dụng này phụ thuộc nồng độ và trọng lượng phân tử của AH được bổ xung. AH không liên kết trực tiếp với thụ thể bradykinin, nhưng có tác dụng giảm đau thông qua việc giảm các xung thần kinh, giảm nhạy cảm thần kinh nội tại liên quan đến đau.
Ngoài ra AH còn có tác dụng chống viêm thông qua việc giảm đáng kể đối với các chất trung gian gây viêm, bao gồm cả cytokine, protease và prostaglandin. AH cũng làm giảm biểu hiện của IL-1ß và stromelysin (MMP-3) vốn là chất đóng vai trò trong sự thoái hóa sụn. AH nồng độ cao đã kích thích sản xuất.
TIMP-1, chất ức chế MMP, giảm giải phóng axit arachidonic và sản xuất PGE 2 do IL-10 gây ra. Nồng độ AH càng cao, sự ức chế càng mạnh. Trên các tế bào miễn dịch AH được chứng minh làm giảm sự vận động di chuyển của lympho bào và bạch cầu đa nhân trung tính, ức chế thực bào của địa thực bào.
Do acid hyaluronic có vai trò quan trong trong dịch khớp nên phương pháp bổ sung acid hyaluronic nội khớp ra đời. Bổ sung AH ngoại sinh giúp tăng độ nhớt của dịch khớp, phục hồi khả năng bao phủ, hấp thu chấn động khi khớp chuyển động. Bổ sung AH ngoại sinh còn là nguồn cung cấp nguyên liệu cho tế bào màng hoạt dịch, sản xuất AH mới, toàn vẹn cấu trúc và chất lượng; tái thiết lập độ nhớt sinh lý; đảm bảo chức bình thường của dịch khớp.
Các chế phẩm AH tiêm nội khớp được lựa chọn dựa trên hàm lượng acid hyaluronic để có thể bổ sung chất nhờn làm cân bằng độ nhớt tức thời tại khớp và cung cấp các sản phẩm để tế bào màng hoạt dịch sản xuất ra các acid hyaluronic nội sinh mới có chất lượng như acid hyaluronic bình thường.
Về trọng lượng phân tử HA trọng lượng phân tử thấp (dưới 1 triệu Dalton) tế bào màng hoạt dịch dễ hấp thu song nguyên liệu để sinh tổng hợp AH mới ít; phải tiêm nhắc lại nhiều lần, tuy có ưu dễ tiễm, ít đau.
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
Chế phẩm AH có trọng lượng phân tử trung bình (1-2 triệu Dalton) đạt được sự cân bằng cơ học tốt; tế bào màng hoạt dịch dễ hấp thu, nguyên liệu để sinh tổng hợp AH nhiều hơn loại AH trọng lượng thấp.
Loại HA trọng lượng phân tử cao trên (2 triệu Dalton) đạt được sự cân bằng cơ học tại khớp nhanh, song tế bào màng hoạt dịch khó hấp thu để sinh tổng hợp AH mới; tiêm khó và thường có phản ứng đau tăng; tuy có lợi là tiêm ít mũi hơn.
Các loại các thế hệ chế phẩm tiêm nội khớp có các nồng độ AH khác nhau, nguồn gốc khác nhau, có kèm theo các chất chống oxy hóa (sorbitol, mannitol) hay không, hoặc thay đổi cấu tạo mạng lưới AH… quyết định hiệu quả, tác dụng không mông muốn, số lần tiêm nội khớp… Đây thực sự là cuộc cách mạng thực sự về các chế phẩm loại này.
Có thể kể đến các sản phẩm có mặt tại Việt nam theo các cách phân loại khác nhau.
- Theo nguồn gốc: chiết xuất tù mào gà trống (Hyalgan), lên men vi khuẩn (Go-on, Regenflex Starter, Ostenil Plus); liên kết chéo (Regenflex Bioplus: phân tử cao).
- Theo chất chống oxy hóa: Synolis VA (phân tử cao kết hợp sorbitol); Ostenil Plus ( phân tử cao kết hợp manitol).
- Theo mạng cấu trúc: Regenflex Bioplus: phân tử cao – cấu trúc đặc biệt.
Việc lựa chọn chế phẩm còn phụ thuộc vào cá thể người bệnh, tính tiện lợi, chi phí.
Thông tin về y học chỉ mang tính tham khảo, bạn cần hỏi ý kiến của thầy thuốc trước khi áp dụng cho mình và người thân. Với mỗi người việc đáp ứng với các liệu trình điều trị là khác nhau tùy thuộc cơ địa bản thân !
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
